خبرها
۱۳۹۶ چهارشنبه ۲۰ ارديبهشت
گزارش رونمایی مجموعه داستان «ده سال رویا» نوشته نیلوفر اسماعیلی
در خانه فرهنگ گیلان
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) چهارشنبه 13 اردیبهشت 96 مراسم رونمایی از مجموعه داستانهای بههمپیوسته «ده سال رویا» نوشته نیلوفر اسماعیلی توسط «کانون داستان چهارشنبه خانه فرهنگ گیلان» در خانه فرهنگ گیلان برگزار شد.
در این مراسم که همراه بود با حضور علاقمندان و نویسندگان ادبیات داستانی، ده نفر از نویسندگان جوان گروه داستان «سرو» از «باشگاه اندیشه جوان تهران» با همراهی حسین ورجانی میهمان این برنامه بودند که سه داستان از اعضای این گروه خوانده شد.
سپس نیلوفر اسماعیلی داستان «سرکتاب» را از کتاب «ده سال رویا» برای حاضرین خواند که چون درد مشترک نویسندگان بود با استقبال مواجه شد. این داستان تکگویی بیرونی زنی خرافاتی است که مغازه چاپ و تکثیر دارد. وی به نویسنده زنی که کتابش مدام دچار ممیزی شده و هر بار که برای پرینت متن اصلاح شده میآید، حجمش کم و کمتر میشود، پیشنهاد میدهد پیش دعانویسی که میشناسد برود و سرکتابی بگیرد تا سبب صدور مجوز شود: «خانم نویسنده چرا هی به ساعت نگاه می¬کنید؟ با ناشر قراردارید؟ بیایید دلتان را راضی کنید یکروز ببرمتان پیش او، دعایی می¬نویسد که هم بختتان باز میشود، هم کارتان درست میشود، هم کتابتان چاپ می¬شود.»
دو سخنرانی این مراسم مربوط بود به «عنصر فضا در داستان». حسین ورجانی، سردبیر مجله ادبی «کتاب شهرزاد» سخنرانیاش را حول محور «معضل فضاسازی جغرافیای ایران در داستان اکنون» ارائه داد. وی گفت: «داستانها شبیه هم شدهاند، اگرجغرافیا داشته باشند و رنگ و بوی بومی در آنها مشخص باشد، چنین نمیشود. داستان باید معرف شهر و منطقهای باشد که سوژه در آن روایت می شود، به ویژه داستانی که بستر رئالیسم دارد. کسی که داستانش در جنوب میگذرد نباید شبیه داستان کسی باشد که در تهران میگذرد. اگر داستانها مشابه باشند چه تجربه و تنوعی برای خواننده حاصل میشود؟ داستان جنوب آمریکا و روس و غرب اروپا را میتوان از طریق متن فهمید، حتی بدون نام و کشور نویسنده.»
این مدرس و منتقد داستان افزود: «خوبی داستانی که خانم نیلوفر اسماعیلی از کتابشان خواندند در این بود که چون داستان واقعگراست، نویسنده شهر رشت و محله ساغریسازان و سبزه میدان و باغ محتشم و عمارت شهرداری و خیابان بیستون و... را نشان دادهاند. اینها همه سبب ملموس بودن متن برای خواننده و آگاهی او میشود. منتقدین میگویند اگر دوبلین با خاک یکسان شود، از طریق خوانش رمان جویس میتوان آن شهر را مجسم کرد. مگر نه این است که جویس نویسندهای مدرن است، پس چرا فعلا در داستان مدرن ایرانی چنین فضاسازی و کارکرد مکانی نمیبینیم؟»
پایان مراسم همراه بود با سخنرانی کیهان خانجانی با عنوان «فضا به مثابه شخصیت». این مدرس داستان گفت: «گویی کلاً در تفکر و هنر ایرانی، سوژه بیرون از محور مختصات زمان و مکان است. لازمانی بودن و لامکانی بودنِ سوژه را دال بر سرمدی و جاودانه بودن در شطحیات و روایات و حکایات و نگارگری و... میدانیم. پا نگرفتن رمانس در ایران و به جایش پا گرفتن منظومه، این معضل را عمیق¬تر کرد. پس از مشروطه بیشتر به مقولهای به نام ایران پرداختیم نه انسان. ما انسانِ جزء را در مکانِ جزء و زمانِ جزء نمینوشتهایم، ما تمثیلی از ایران را مینوشتهایم.»
نویسنده مجموعه داستان «سپیدرود زیر سیوسه پل» ادامه داد: «اما گاه مراد از مکان، ادبیات شهری مستفاد می شود. اول اینکه از قرار معلوم هیچ جای دنیا بحثی به نام ادبیات شهری و روستایی به این شکل که ما راه انداختهایم نیست. دوم اینکه اگر بحثی هست مربوط است به معضلات ذهنی شخصیت در مواجهه با اتمسفرِ کلانشهرهای مدرن. پس، بیش از این که مقوله مکان و فضا مورد بحث باشد، مقوله جو یا مود یا اتمسفر مورد بحث است. ادبیات شهری ما بیشتر آدرس می دهد تا اتمسفر بین مکان شهر و انسان شهری را بسازد.»
دبیر کانون داستان چهارشنبه رشت، گفتههایش را اینگونه پی گرفت: «اما چرا مکان ساخته نمی شود؟ دو دلیل دارد: یکی به همان دلیل معضل نخست، ما فارغ از مختصات زمان و مکان فکر میکنیم، به مانند فلسفه تجریدی. پُربیراه نیست اینهمه شیفتگی متفکران ما نسبت به تفکر افلاطون و ابن عربی و هایدگر. دیگر اینکه وقتی هم جریانی به نام ادبیات شهری راه میاندازیم شبیه میشود به ادبیات شهرداری! فقط نشانی خیابانها و پلها و پاساژها و برجها را میدهیم. نامِ مکانِ عینی دال بر ساختِ مکانِ داستانی نیست. مکان در داستان مدرن، به مانند دیگر عناصر، به شکل استقرایی و مجاز مُرسل، یعنی جزء به کل ساخته میشود. مکان، خود به منزله شخصیت است؛ عکسبرگردان ترادفها و تضادهای اوست.»
نیلوفر اسماعیلی متولد 1361 اهل بندرانزلی است و نخستین کتاب وی شامل نُه داستان بههمپیوسته توسط نشر نشانه در 92 صفحه و با قیمت 7000 تومان منتشر شد. این مجموعه شامل سه فصل است: رویای دختر (شامل داستانهای سرکتاب، پا به سیسالگی، همیشه یکنفر میمیرد) رویای همسر (شامل داستانهای صورتیِ صورتی، کاکتوس نیست خانم، انگار زندگی مثل قبل نبود) رویای مادر (تیکتاک تیکتاک تیکتاک، وقتی میآید که نباید، سیندرلای نینجا).
عکساز: علیرضا قاسمخانی